بارداری یکی از زیباترین دوران زندیگی هر مادر است و خاطرات به یاد ماندنی را برای فرد رقم می‌زند، اما ممکن است در این میان سختی‌ها و علائمی را نیز به همراه داشته باشد.

کیست تخمدان نیز، یکی از مشکلات شایع در زنان است که بسیاری از زنان حداقل یکبار آن را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند.

این کیست‌ها می‌توانند خوش‌خیم باشند و در طول زمان با درمان‌های خانگی بر طرف شوند و مشکلی برای فرد ایجاد نکنند، و یا بدخیم باشند و نیاز به درمان‌ها و مراقبت‌های اساسی وجود داشته باشد.

بارداری و کیست تخمدان شاید در نگاه اول هیچ ارتباطی بهم نداشته باشند، اما فرد باردار و فرد مبتلا به کیست تخمدان می‌توانند علائم مشابهی را تجربه کنند؛ البته راه‌هایی برای افتراق کیست تخمدان از بارداری وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

علائم بارداری

برای بررسی شباهت بین علائم بارداری و کیست تخمدان، ابتدا باید به علائم هر یک از این دو اشاره کنیم.

• عقب افتادن پریود

عقب افتادن پریود می‌تواند یکی از علائم بارداری باشد، اما به صورت قطعی نشان دهنده بارداری نیست و می‌تواند عوامل دیگری نیز موجب عقب افتادن پریود شود.  نکته قابل توجه این است که عقب افتادگی پرود در دوران بارداریف یک تاخیر طولانی مدت است که تا پایان دوران بارداری ادامه می‌یابد.

• حساس‌تر شدن سینه‌ها

یکی از علائم بارداری، حساس‌تر شدن سینه‌ها، تورم، بزرگ‌تر شدن سینه‌ها، سوزن سوزن شدن، تیره‌تر شدن هاله سینه است.

• تنگی نفس

اگر از شروع بارداری مدت زمانی گذشته باشد و جنین رشد قابل توجهی کرده باشد، می‌تواند باعث ایجاد علائمی مثل تنگی نفس بشود. تنگی نفس زمانی اتفاق می‌افتد که جنین با بزرگ شدن در رحم، به اندام‌های شکمی و ریه‌های مادر فشار وارد می‌کند و باعث بروز تنگی نفس می‌شود.

• احساس خستگی

یکی از علائم مهم دوران بارداری احساس خستگی و بی‌حالی است؛ این خستگی و بی‌حالی حتی در افرادی که فعالیت بدنی زیادی هم ندارند، می‌تواند اتفاق بی‌افتد. مادران باید بر این خستگی و بی حالی غلبه کنند و سعی کنند تا حداقل میزان تحرک را در دوران بارداری را داشته باشند.

• تغییر خلق و خو

به دلیل بر هم خورد هورمون‌ها نسبت به حالت عادی در دوران بارداری، ممکن است افراد تغییرات در خلق و خو را تجربه کنند؛ البته این تغییرات و میزان آن از فردی به فرد دیگر می‌تواند متفاوت باشد. کم شدن آستانه صبر، زودرنج شدن و تغییر سریع حالات روحی از این دسته علائم هستند.

• تغییر تمایلات غذایی

بیشتر افراد در دوران بارداری تغییرات تمایلات غذایی، افزایش میل به برخی مواد و کاهش تمایل به برخی مواد دیگر را تجربه می‌کنند. ویار کردن در زنان باردار که با آن به خوبی آشنا هستید،  در این دسته از علائم قرار می‌گیرند.

• حالت تهوع

بسیاری از علائم دوران بارداری متاثر از تغییرات هورمونی در این دوران است. همانند موارد قبلی، بسته به میزان تغییرات هورمونی و بدن هر فرد، حالت تهوع به عنوان یکی از علائم بارداری می‌تواند از فردی به فرد دیگر متغیر باشد. حالت تهوع در دوران بارداری به خصوص در اول صیح شدیدتر است.

• نفخ

یکی از علائم دیگر بارداری نفخ است که ممکن است در شرایط دیگری مانند پریود شدن نیز اتفاق بی‌افتد و ممکن است با نفخ دوران بارداری اشتباه گرفته شود.

• تکرر درار

در زمان بارداری، کار کلیه‌ها خیلی بیشتر از حالت عادی است و میزان حجم خونی که توسط آن‌ها فیلتر می‌شود بسیار بیشتر از حالت معمول است. چون خون بیشتری از کلیه می‌گذرد، ادرار بیتشری نیز تولید می‌شود و فرد به تکرر ادرار دچار می‌شود.

زنان باردار باید به این نکته توجه کنند که برای کاهش تکرر ادرار و حجم ادرار خود نباید مصرف مایعات را کاهش بدهند، چرا که این علائم تا حدی طبیعی هستند.

از علائم دیگر بارداری می‌توان به سرگیجه و حساسیت به بو و افزایش حس بویایی اشاره کرد.

البته باید در نظر گرفت که علائم بارداری از فردی به فرد دیگر بسته به بدن، تغییرات هورمونی و مدت زمان گذشته از شروع بارداری متغیر است و نمی‌توان صرفا در نظر گرفتن این علائم به صورت قطعی حاملگی را تشخیص داد.

کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان، توده کیسه‌ای شکل پر از مایعی است که می‌تواند داخل و روی تخمدان رو شرایط خاصی رشد کند.

تخمدان در ناحیه تحتانی شکم قرار دارد؛ در هر چرخه قائدگی، یکی از تخمدان‌ها یک تخمک آزاد می‌کند. شکل کیست، یا کیسه‌ای شکل است یا به صورت خوشه‌ای شکل ‌می‌گیرد و می‌تواند حاوی هورمون، مایع میان بافتی و خون باشد.

شکل و سایز و محل کیست می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد؛ کیست‌های تخمدانی درجات مختلفی از خوش خیم تا بدخیم دارند که در حالت خوش خیم خطری فرد را تهدید نمی‌کند اما در حالت بدخیم و سرطانی می‌توانند به فرد آسیب بزنند، عواقب بدی به دنبال داشته باشند، بر روی تخمدان و بارداری تاثیر بگذارند. البته اگر کیست خوش خیم و در مراحل اولیه باشد نگران کننده نیست.

کیست‌های تخمدانی به چه علت ایجاد می‌شوند؟

ایجاد کیست تخمدان می‌تواند علت‌های متفاوتی داشته باشد و انواع متفاوتی از کیست را در افراد ایجاد کند. یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد کیست تخمدانی را در ادامه شرح می‌دهیم:

همانطور که می‌دانید، هر ماه یکی از دو تخمدان فرد یک تخمک آزاد می‌کند تا در صورت وجود اسپرم لقاح انجام شود و جنین شکل بگیرد و در صورت عدم وجود اسپرم و یا انجام لقاح، این تخمک از بین برود و دفع شود.

دور تا دور هر تخمک را فولیکول احاطه کرده است و در هنگام تخمگ‌گذاری این فولیکول‌ها از تخمک جدا می‌شوند و تخمک آزاد می‌شود. اگر فولیکول‌ها دچار پارگی طبیعی نشوند و فرایند طبیعی خود را طی نکنند، می‌توانند در خود آب جذب کنند و متورم شوند و به مرور تبدیل به کیست تخمدانی شوند.

عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث ایجاد کیست تخمدان شوند.

 برای مثال، وجود التهاب و یا عفونت در تخمدان‌ها می‌تواند باعث ایجاد کیست شود؛ و یا تنظیم هورمونی ناپایدار و نامنظم در بدن به خصوص هورمون‌های جنسی ممکن است به ایجاد کیست تخمدان منجر شود.

در وضعیت پلی‌سیستیک، چندین کیست کوچک در تخمدان‌ها ایجاد می‌شود که منجر به ایجاد مشکلات تخمدانی و جسمی متعدد می‌شود.

علائم کیست تخمدان

بسته به اینکه محل قرار گیری کیست کجاست، در چه مرحله‌ای قرار دارد، خوش خیم یا بد خیم است، علائم آن می‌تواند متفاوت باشد.

• اختلال در چرخه قائدگی

یکی از علائم کیست تخمدان، نامنظم بودن پریود و تغییرات خونریزی در دوران پریود است.

• احساس درد در حین رابطه جنسی

احساس درد در هنگام انجام رابطه جنسی می‌تواند در برخی افراد مبتلا به کیست‌های تخمدانی تجربه شود. برای مثال، در یکی از انواع کیست که به کیست شکلاتی معروف است، سلول‌های لایه داخلی رحم به سمت خارج از رحم رشد می‌کنند و به تخمدان فرد متصل می‌شوند و یک زایده را در این محل شکل می‌دهند. این زایده می‌تواند باعث ایجاد درد در رابطه جنسی شود.

• حالت تهوع و استفراغ
• احساس درد و گرفتگی در قسمت لگن، شکم و روده

در شرایط خاصی مانند پیچ خوردگی تخمدان، ممکن است فرد دردهای شدیدی را در نواحی تحتانی شکم و لگن تجربه کند.

• سرگیجه و در مواقعی از هوش رفتن

علائم بارداری مشترک در کیست تخمدان و بارداری

اگر نگاهی به علایم بارداری و کیست تخمدان بی‌اندازید، متوجه شباهت‌های آن‌ها می‌شوید. از علائم مشترک بین بارداری و کیست تخمدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عقب افتادگی پریود و اختلالات در دوران پریودی
• حالت تهوع
• در در ناحیه شکم و کمر
• سرگیجه

تفاوت علائم بارداری و کیست تخمدان

با توجه به موارد گفته شده و علائم مشابه، ممکن است تشخیص و افتراق بارداری از کیست تخمدان برای افراد کمی مشکل باشد.

در ابتدا، باید تاکید کنیم که مطمئن‌ترین روش برای اطمینان از بارداری و عدم بارداری و ابتلا به کیست تخمدان، انجام آزمایش و سونوگرافی است و اتکا به این علائم نمی‌تواند پاسخ قطعی به همراه داشته باشد.

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها، اختلالت در دوران پریودی است. درست است که وجود اختلالات و تغییرات در دوران پریودی جزو علائم مشترک در دوران بارداری و کیست است، اما نحوه بروز آن متفاوت است.

زمانی که فرد باردار باشد، به طور کامل پریودی آن قطع می‌شود و تا پایان دوره حاملگی فرد پریود نخواهد شد؛ اما زمانی که فرد دارای کیست تخمدان باشد، صرفا تاریخ آن جا‌به‌جا شده و ممکن است با تاخیر کم یا زیاد شروع بشود اما به طور کامل قطع نمی‌شود.

از دیگر علائمی که در بارداری متفاوت از ابتلا به کیست تخمدان است، حساس‌تر شدن سینه‌ها است. سفتی، تورم و حساس‌تر شدن سینه‌ها ازعلائم اصلی دوران بارداری است و زمانی که فرد کیست تخمدان داشته باشد این علائم را تجربه نمی‌کند.

نتیجه گیری

بطور کلی به دلیل تغییرات هورمونی‌ای که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، بروز تغییرات در خلق و خو، تغییر اشتها و کاهش میل غذایی و یا افزایش آن از علائم شایع در دوران بارداری هستند که در فرد مبتلا به کیست تخمدان مشاهده نمی‌شوند.

باز هم تاکید می‌شود که مطمئن‌ترین راه برای اینکه بدانید باردار هستید و یا کیست تخمدان دارید، انجام تست است. یکی از راحت‌ترین تست‌ها که در خانه نیز قابل انجام  است، بیبی چک است.

اگر هر یک از علائم مشترک کیست تخمدان و بارداری را دارید، فقط کافی است تست بارداری بدهید و در صورت منفی شدن جواب، از سونوگرافی برای تشخیص کیست استفاده کنید.

البته لزوما جواب مثبت یا منفی بارداری، ارتباطی با کیست تخمدان ندارد و وجود آن را به طور کامل رد یا ثابت نمی‌کند و باید جهت اطمینان، حتما به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.