در دوران بارداری بدن زن دچار تغییرات هورمونی می‌شه و یکی از مهم‌ترین آن‌ها افزایش سطح هورمون پروژسترون است. این هورمون نقش مهمی در حفظ بارداری داره اما همزمان باعث شل‌شدن عضلات صاف بدن مثل عضلات معده و روده می‌شه. این موضوع باعث کند شدن حرکت روده‌ها شده و غذاها مدت زمان بیشتری در روده بزرگ باقی می‌مانند که یکی از دلایل اصلی بروز یبوست در دوران بارداری است. در ادامه این مقاله در مورد یبوست در بارداری صحبت میکنیم.

یبوست در بارداری از کی شروع میشه؟

در دوران بارداری، هورمون‌های بدن مثل پروژسترون و استروژن تغییر می‌کنن تا جنین رو حفظ کنن. یبوست از سه‌ماهه اول بارداری شروع میشه، حتی بعضی خانم‌ها ممکنه از همون ماه اول باهاش مواجه بشن. تو سه‌ماهه سوم بارداری یبوست شدیدتر میشه چون جنین بزرگ‌تر و سنگین‌تر شده و فشار زیادی به روده‌ها وارد می‌کنه. بعضی از خانم‌ها ممکنه تا سه ماه بعد از زایمان هم با یبوست دست و پنجه نرم کنن. حدود ۱۶ تا ۳۹ درصد زنان باردار یبوست رو تجربه می‌کنن، البته زمان شروعش بین افراد مختلف فرق داره.

چرا تو بارداری یبوست می‌گیریم؟

دلایل مختلفی برای یبوست تو بارداری وجود داره، مهم‌ترین‌ دلایل یبوست در بارداری عبارتند از:

هورمون پروژسترون بیشتر میشه

این هورمون که تو بارداری زیاد میشه و باعث شل شدن عضلات صاف بدن مثل عضلات روده میشه. نتیجه‌ش اینه که حرکت روده کند میشه و غذا مدت طولانی‌تری تو روده بزرگ باقی میمونه. در این حالت، کولون (روده بزرگ) بیشتر آب غذا رو جذب می‌کنه و مدفوع سفت و سخت میشه که دفعش سخت و دردناک میشه.

بزرگ شدن جنین

وقتی جنین بزرگ‌تر میشه، رحم سنگین‌تر میشه و فشار زیادی به روده‌ها وارد می‌کنه که باعث میشه دفع مواد غذایی سخت‌تر بشه.

مصرف قرص و مکمل آهن

مکمل آهن برای سلامت مادر و جنین مهمه، ولی آهن زیاد می‌تونه باکتری‌های خوب روده رو مختل کنه و باعث بشه مواد غذایی درست تجزیه نشن. اگه مایعات کافی نخورید، مدفوع نرم نمیشه و یبوست ایجاد میشه.

سبک زندگی

رژیم غذایی، میزان نوشیدن آب و فعالیت بدنی تو یبوست خیلی تأثیر داره. خیلی از خانم‌های باردار فیبر کافی نمی‌خورن، آب به اندازه نمی‌نوشن و تحرک کمی دارن. یه سبک زندگی سالم تو دوران بارداری می‌تونه از بروز این مشکلات جلوگیری کنه.

علائم یبوست در بارداری

علائم یبوست تو بارداری همون چیزاییه که برای یبوست عادی هم دیده میشه. این علائم شامل موارد زیر هستن:

• تعداد دفعات دفع مدفوع کمتر میشه
• دفع مدفوع سخت و دردناک میشه
• مدفوع خشک و خیلی سفت هست
• شکم ورم می‌کنه و نفخ داره
• برای دفع مجبور میشی فشار زیادی به شکمت وارد کنی

اگر این علائم بیشتر از دو هفته طول کشید، باید به پزشک مراجعه کنی. چون اگه یبوست تو دوران بارداری درمان نشه، ممکنه باعث بیماری‌های دردناکی مثل شقاق یا هموروئید بشه.

برای یبوست در بارداری از چه داروهایی نباید استفاده کرد؟

قرص‌های ملین در دوران بارداری توصیه نمی‌شن چون باعث انقباض رحم بشن و ریسک کم‌آبی بدن رو بالا ببرن. قبل از مصرف هر نوع مکمل فیبر، ملین یا نرم‌کننده مدفوع با پزشک‌تون مشورت کنید. روغن‌های معدنی (Mineral oils) نباید در بارداری استفاده بشن چون جذب مواد مغذی رو کاهش میدن. همین‌طور خوردن مواد غذایی حاوی این روغن‌ها تو دوران بارداری مناسب نیست.

چطور می‌تونیم یبوست دوران بارداری رو پیشگیری کنیم؟

خیلی بهتره قبل از اینکه بفکر درمان یبوست باشید از بروزش جلوگیری کنید. راه‌های پیشگیری از یبوست در بارداری عبارتند از:

• ورزش منظم: فعالیت‌های سبک مثل پیاده‌روی، شنا یا ورزش‌های متوسط کمک می‌کنن حرکات روده بهتر بشه و از یبوست جلوگیری کنه. هفته‌ای ۳ بار، هر بار ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کن.
• مصرف مواد غذایی فیبردار: خوردن میوه‌ها و سبزیجات مختلف باعث راحت‌تر شدن حرکات روده و پیشگیری از یبوست میشه.
• نوشیدن آب کافی: نوشیدن مقدار زیاد مایعات وقتی فیبر زیاد می‌خوری خیلی مهمه تا مدفوع نرم بمونه. روزانه حدود ۱۰ تا ۱۲ لیوان آب یا مایعات بخور. تو هوای گرم، موقع عرق کردن یا ورزش نیازت به آب بیشتر میشه.
• وعده‌های غذایی کوچک ولی متعدد: به جای خوردن غذای زیاد تو یک وعده، بهتره تعداد وعده‌ها رو بیشتر و مقدار هر وعده رو کمتر کنی.
• دوری از مواد غذایی بی‌کیفیت: غذاهایی که مواد نگهدارنده دارن و بی‌فایده هستن می‌تونن به شدت روی کارکرد روده تأثیر منفی بذارن، پس بهتره کمتر مصرف بشن.

تدابیر مناسب برای یبوست در بارداری

شاید این سوال براتون پیش اومده که برای یبوست در بارداری چی باید بخورید و آیا باید دارو مصرف کنید یا نه؟ پیشنهاد ما اینه که اول سعی کنید سبک زندگی‌تون رو تغییر بدید و با روش‌های طبیعی و خانگی مشکل رو حل کنید. فقط اگر با این روش‌ها یبوست برطرف نشد، تحت نظر پزشک از ملین‌های ایمن استفاده کنید. البته یادتون باشه که مصرف ملین‌ها گاهی ممکنه باعث درد شکم یا اسهال بشه پس با پزشک مشورت کنید.

مصرف سوپ‌های ساده و کمی چرب

سوپ‌های سبک و کمی چرب مثل سوپ مرغ یا سبزیجات، هضم غذا رو راحت‌تر می‌کنن و فشار کمتری به دستگاه گوارش وارد می‌کنن. این نوع سوپ‌ها رطوبت لازم رو به بدن می‌رسونن و از خشکی مزاج جلوگیری می‌کنن. به‌علاوه، خوردن سوپ باعث میشه غذا به آرامی و بهتر هضم بشه.

ورزش و پیاده‌روی ملایم

ورزش سبک مثل پیاده‌روی به تحرک روده‌ها کمک می‌کنه و باعث میشه مدفوع راحت‌تر حرکت کنه. فعالیت بدنی گردش خون رو بهبود می‌ده و از یبوست جلوگیری می‌کنه. انجام ورزش سه بار در هفته به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه برای باردارها توصیه میشه.

استفاده از غذاهایی با هضم آسان

غذاهای ساده و سبک فشار کمتری به دستگاه گوارش وارد می‌کنن و هضمشون راحت‌تره. این موضوع به کاهش احتمال یبوست کمک زیادی می‌کنه. به عنوان مثال، غذاهای آب‌پز یا بخارپز انتخاب خوبی هستن.

اجتناب از مصرف چند غذا با هم

خوردن چند نوع غذا به صورت همزمان ممکنه هضم رو کند کنه و باعث تجمع مواد در روده بشه. این مسئله می‌تونه ریسک یبوست رو بالا ببره. بهتره وعده‌های غذایی ساده‌تر و جداگانه مصرف بشن.

استفاده از ترکیباتی مثل شیر و شکر، حریره، روغن بادام، سوپ مرغ با سبزیجات، خورش کدو

این مواد ملایم و نرم‌کننده هستن که به هضم بهتر و نرم شدن مدفوع کمک می‌کنن. مصرف این ترکیبات می‌تونه حرکات روده رو تسهیل کنه و از خشکی مزاج جلوگیری کنه. به‌خصوص روغن بادام خواص ملین طبیعی داره.

مصرف میوه‌هایی مثل مویز، انجیر، گلابی

میوه‌های پر فیبر مثل مویز، انجیر و گلابی به افزایش حجم مدفوع و بهبود حرکت روده کمک می‌کنن. فیبر موجود در این میوه‌ها آب را جذب می‌کنه و مدفوع رو نرم نگه می‌داره. همچنین این میوه‌ها حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مفیدی هستن.

گنجاندن سبزیجات در رژیم غذایی مثل اسفناج و کاهو

سبزیجات تازه منبع خوبی از فیبر و آب هستن که باعث افزایش حجم و نرمی مدفوع میشن. اسفناج و کاهو علاوه بر کمک به هضم، مواد مغذی مهمی هم به بدن می‌رسونن. مصرف منظم سبزیجات به پیشگیری از یبوست کمک قابل توجهی می‌کنه.

روغن بادام شیرین قبل از خواب

روغن بادام شیرین خاصیت ملین طبیعی داره و باعث نرم شدن مدفوع میشه. مصرف یک قاشق روغن بادام قبل از خواب می‌تونه حرکات روده رو بهتر کنه و یبوست در بارداری ر کاهش بده. این روش بدون عوارض شیمیایی برای باردارها مناسبه.

مصرف عناب، ترنجبین با گلاب

عناب و ترنجبین گیاهان ملین به رفع یبوست کمک می‌کنن. ترکیب این دو با گلاب خاصیت ضدالتهابی و طبع معتدلی داره که به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کنه. استفاده منظم از این ترکیب می‌تونه یبوست دوران بارداری رو کاهش بده.

سخن پایانی

یبوست در بارداری یک مشکل است که با تغییرات هورمونی و فیزیکی در بدن مادر به وجود میاد، اما نباید آن را نادیده گرفت یا خودسرانه درمان کرد. رعایت رژیم غذایی مناسب، تحرک بدنی و مراقبت‌های خانگی به کاهش این مشکل کمک میکنه، اما اگر یبوست شدید یا طولانی‌مدت شد باید به متخصص زنان مراجعه کنید. پزشک با بررسی وضعیت شما بهترین راهکار درمانی را پیشنهاد می‌دهد تا سلامت مادر و جنین به خطر نیفته و دوران بارداری به راحتی سپری شود.