بارداری زنان چاق
بارداری تجربه‌ای شیرینه اما وقتی مادر BMI بالایی داشته باشه یا به اصطلاح چاق باشه، این مسیر می‌تونه با چالش‌های بیشتری همراه بشه.
بارداری زنان چاق چه مشکلاتی به همراه دارد؟
وزن بالای مادر می‌تونه روند بارداری، سلامت خودش و جنین رو تحت تأثیر قرار بده و خطر بروز مشکلات مختلف مثل دیابت بارداری، فشار خون بالا، نیاز به سزارین و حتی مشکلات جنینی رو افزایش بده. در واقع، داشتن اضافه وزن یا چاقی قبل و در طول بارداری، نیازمند مراقبت‌های بیشتر و برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای حفظ سلامت مادر و فرزند است. در ادامه این مقاله از مجله سایت دایه در مورد مشکلات بارداری زنان چاق صحبت میکنیم.
اضافه وزن در بارداری
وقتی می‌خوایم بدونیم یک خانم در بارداری اضافه وزن داره یا نه، بیشتر متخصص‌ها از BMI قبل از بارداری استفاده می‌کنن. این شاخص کمک میکنه بفهمیم چقدر می‌تونه وزن اضافه کنه و از مشکلات احتمالی جلوگیری بشه. زنانی که BMI بالاتری دارن، باید وزن‌گیری‌شون محدودتر باشه تا هم سلامت خودشون و هم جنین حفظ بشه.
حداکثر وزن مجاز در بارداری بر اساس BMI قبل از بارداری
|
BMI قبل بارداری |
وضعیت وزنی |
حداکثر افزایش وزن (کیلوگرم) |
|
کمتر از 18.5 |
کم‌وزن |
18 |
|
18.5 تا 24.9 |
طبیعی |
16 |
|
25 تا 29.9 |
اضافه وزن |
11.5 |
|
بیشتر از 30 |
چاق |
9 |
یه مادری که وزنش طبیعی هست می‌تونه تا 16 کیلوگرم اضافه کنه، اما اگه BMI بالای 30 باشه، وزنش باید بین 5 تا 9 کیلوگرم بمونه. اگه بیشتر از این وزن اضافه بشه، خطر چاقی بارداری هست و ممکنه مشکلاتی سراغ مادر و جنین بیاد. پس همیشه وزن‌ت رو پیگیری کن و اگر نیاز بود با مشاوره تغذیه‌ای برنامه داشته باش.
چرا بعضی وقت‌ها وزن مادر زیاد می‌شه؟
افزایش وزن تا حدی طبیعی و لازمه، چون بدن مادر برای رشد جنین و شیردهی آماده می‌شه. ولی بعضی عوامل هم هست که می‌تونه باعث اضافه وزن بیش از حد بشه:
- جفت تشکیل می‌شه و جنین رو تغذیه میکنه.
- مایع آمنیوتیک تولید و نگهداری می‌شه تا جنین راحت باشه.
- سینه‌ها بزرگتر می‌شن و آماده شیردهی می‌شن.
- حجم خون بدن زیاد می‌شه تا نیاز جنین تامین بشه.
- چربی ذخیره می‌شه برای زایمان و شیردهی.
- رحم ضخیم‌تر می‌شه و بدن آماده رشد جنین می‌شه.
- BMI بالا یا چاقی قبل بارداری باعث می‌شه راحت‌تر وزن اضافه بشه.
- رژیم غذایی نامناسب و خوردن غذاهای چرب و شیرین زیاد.
- کم‌خوابی یا خواب بد که متابولیسم رو پایین میاره.
- دسترسی کم به غذاهای سالم یا جایی برای ورزش.
- کم‌تحرکی و ورزش نکردن که باعث انباشت چربی می‌شه.
علت افزایش وزن ناگهانی در بارداری چیه؟
افزایش وزن در دوران بارداری تدریجی و طبیعی است، از هفته ۲۶ به بعد و در سه ماهه سوم. اما اگر وزن شما یکدفعه بالا بره، ممکنه نگران‌کننده باشه و نشون‌دهنده مشکلاتی در بدن مادر باشه. مهم‌ترین دلایل افزایش وزن ناگهانی عبارتند از:
پره‌اکلامپسی
پره‌اکلامپسی یا همون مسمومیت بارداری، یک عارضه جدیه که بعد از هفته ۲۰ بارداری ممکنه رخ بده. افزایش وزن ناگهانی ناشی از پره‌اکلامپسی به دلیل احتباس آب و ورم در بدن هست و نیاز به درمان فوری داره. اگر صورت‌تون پف کرده، پا و مچ‌تون ورم کرده، یا علائمی مثل سردرد، تاری دید، حالت تهوع و تحریک‌پذیری دارید، حتماً سریع با پزشک متخصص تماس بگیرید.
افزایش مایع آمنیوتیک
گاهی افزایش سریع وزن به خاطر مایع آمنیوتیک زیاد در رحم هست. این مسئله می‌تونه ناشی از رشد سریع جنین یا مشکلاتی مثل دیابت بارداری یا ناهنجاری‌های جنینی باشه.
یبوست و نفخ
هورمون‌ها در بارداری باعث می‌شن کارکرد دستگاه گوارش کند بشه و گاهی یبوست و نفخ ایجاد می‌شه. این مشکل می‌تونه به طور موقت وزن شما رو بالا ببره و باعث احساس چاقی ناگهانی بشه.
آیا اضافه وزن در بارداری خطرناکه؟
افزایش وزن در دوران بارداری طبیعی و ضروریه تا جنین رشد کنه و بدن مادر برای زایمان و شیردهی آماده بشه. ولی میزان وزن اضافه شده باید مطابق با BMI قبل از بارداری باشه. وزن کمتر یا بیشتر از حد استاندارد هر دو می‌تونن خطرناک باشن و مشکلاتی برای مادر و جنین ایجاد کنن. خطرات اضافه وزن زیاد در بارداری عبارتند از:
- دیابت بارداری
- سختی و مشکلات هنگام زایمان
- پره‌اکلامپسی و فشار خون بالا
- درد و محدودیت در حرکت
- سخت شدن بررسی‌های سونوگرافی
- زایمان زودرس
- مرگ جنین داخل رحم
- نقص لوله عصبی در جنین
- تولد نوزاد نارس
- افزایش احتمال نیاز به سزارین
- مشکلات قلبی و عروقی
- عفونت بعد از زایمان
۲۰ کیلو اضافه وزن در بارداری خطرناکه؟
برای زنانی که BMI طبیعی دارند، توصیه می‌شه در طول بارداری ۱۱.۵ تا ۱۶ کیلوگرم وزن اضافه کنن. البته اگر قبل از بارداری وزن کم یا زیاد داشتید، میزان استاندارد افزایش وزن هم می‌تونه کمتر یا بیشتر باشه. به همین دلیل، ۲۰ کیلو اضافه وزن در دوران بارداری بسته به BMI قبل از بارداری و وضعیت سلامت مادر ممکنه طبیعی باشه یا خطرناک. اگر BMI شما قبل از بارداری در محدوده طبیعی بوده، اضافه وزن ۲۰ کیلوگرم بیشتر از حد توصیه شده است و می‌تونه خطراتی برای شما و جنین داشته باشه. اما برای زنانی که دوقلو باردار هستند، این افزایش وزن ممکنه در محدوده طبیعی باشه و جای نگرانی نداشته باشه. در هر صورت، اگر با ۲۰ کیلو اضافه وزن مواجه شدید، حتماً با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
اضافه وزن در بارداری دوقلو
وزن‌گیری سالم و کنترل اضافه وزن در بارداری همیشه مهمه، اما وقتی دوقلو باردارید، اهمیتش چند برابر می‌شه. وزن بالای مادر در این نوع بارداری می‌تونه خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن پایین رو بیشتر کنه. یکی از نکات مهم در بارداری دوقلو اینه که وزن‌گیری اوایل بارداری، بین هفته ۲۰ تا ۲۴، اهمیت زیادی داره. تحقیقات نشون می‌ده که اگر مادری در این بازه حدود ۱۱ کیلوگرم وزن اضافه کنه، احتمال زایمان زودرس به شکل قابل توجهی کاهش پیدا میکنه. وزن‌گیری اولیه به رشد سالم جفت کمک میکنه و تغذیه و سلامت جنین‌ها رو بهتر حفظ میکنه. در مجموع، برای بارداری دوقلو، توصیه می‌شه مادر در طول بارداری بین ۱۶ تا ۲۰ کیلوگرم افزایش وزن داشته باشه.
اضافه وزن در بارداری دوم
هر بارداری تجربه‌ای جداست و می‌تونه با تجربه قبلی متفاوت باشه. یکی از تفاوت‌های مهم بارداری دوم، میزان افزایش وزن هست. بعضی مادران در بارداری دوم نسبت به اول سریع‌تر و بیشتر وزن اضافه می‌کنن و شکم‌شون زودتر برآمده می‌شه، هرچند این برای همه صدق نمی‌کنه. چند دلیل شایع برای اضافه وزن بیشتر در بارداری دوم:
- وزن باقی‌مونده از بارداری قبلی
- تغییرات هورمونی و متابولیکی بعد از زایمان
- کم‌تحرکی مادر پس از تولد فرزند اول
اضافه وزن در بارداری دوم می‌تونه خطراتی مثل دیابت بارداری، فشار خون بالا، پره‌اکلامپسی، زایمان زودرس و نیاز به سزارین ایجاد کنه. همچنین باعث ماکروزومی یا بزرگ شدن غیرطبیعی جنین بشه که زایمان رو پیچیده‌تر میکنه.
تفاوت اضافه وزن در بارداری پسر و دختر
تحقیقات نشون می‌ده که جنسیت نوزاد می‌تونه کمی روی وزن‌گیری مادر تاثیر بذاره. مادران در بارداری پسر وزن بیشتری نسبت به بارداری دختر اضافه می‌کنن. دلیلش اینه که جنین پسر نیاز انرژی بالاتری برای رشد داره.
زنانی که وزن کمتری اضافه می‌کنن، احتمال داشتن نوزاد پسر کمتره، و برعکس، افزایش وزن بیشتر می‌تونه احتمال تولد پسر رو کمی بالا ببره. البته اضافه وزن مادر نمی‌تونه به تنهایی نشونه بارداری پسر باشه.
راه‌های کنترل و کاهش وزن در بارداری
واقعیت اینه که پیشگیری از اضافه‌وزن در دوران بارداری، خیلی راحت‌تر از کم کردنش بعد از بارداریه. خوشبختانه راه‌های ساده و موثری برای مدیریت وزن و جلوگیری از عوارض ناشی از چاقی وجود داره. برای اینکه وزن‌تون در بارداری کنترل بشه، این توصیه‌ها رو در نظر داشته باشید:
انتخاب غذاهای سالم: اگر هوس چیزی کردید، گزینه‌ای انتخاب کنید که هم خوشمزه باشه و هم سالم. مثل ساندویچ با سینه مرغ، سالاد با سس کم‌چرب یا غذاهای تنوری.
لبنیات کم‌چرب بخورید: لبنیات مثل شیر و ماست ارزش غذایی بالایی دارن، اما نوع پرچربشون کالری زیادی داره. بهتره از نوع کم‌چرب استفاده کنید.
نوشیدنی سالم: آب، آبمیوه طبیعی و نوشیدنی‌های دتاکس انتخاب‌های خوبی هستن؛ هم سالمن و هم شما رو سیراب نگه می‌دارن.
کم کردن نمک: مصرف زیاد نمک باعث احتباس آب در بدن می‌شه و حس سنگینی ایجاد میکنه؛ پس نمک رو به حداقل برسونید.
میان‌وعده‌های سالم: به جای شیرینی‌ها و نوشابه، از میان‌وعده‌هایی مثل میوه تازه، ماست یا بیسکویت‌های رژیمی استفاده کنید.
روش‌های سالم پخت و پز: به جای سرخ کردن غذا، از کباب کردن، گریل یا بخارپز استفاده کنید و روغن رو کم کنید. گوشت کم‌چرب، ماهی و مرغ هم انتخاب‌های بهتری هستن.
ورزش منظم: روزانه ۳۰ دقیقه نرمش یا ورزش سبک داشته باشید، حداقل ۵ تا ۶ روز در هفته. ورزش به کنترل وزن، حفظ سلامتی مادر و جنین و تقویت روحیه کمک میکنه.
رژیم غذایی مخصوص زنان باردار چاق
برای تامین نیازهای تغذیه‌ای جنین، در سه ماهه دوم و سوم، افزایش ۳۰۰ کالری در روز کافی هست. چند کالری تقریبی عبارتند از:
- یک عدد تخم‌مرغ: ۷۰ کالری
- ۱۰۰ گرم موز: ۹۰ کالری
- ۱۰۰ گرم ماکارونی پخته با چربی متوسط: ۱۵۰ کالری
- یک فنجان غلات صبحانه: ۲۴۰ کالری
پس با انتخاب‌های ساده و هوشمندانه نیاز مازاد بدن رو بدون پرخوری تامین کنید. رژیم سالم و متعادل کمک میکنه که فرزند شما مواد مغذی لازم رو دریافت کنه و به خوبی رشد کنه، در حالی که پرخوری می‌تونه باعث چاقی و عوارض ناشی از آن بشه.
آیا BMI بالا می‌تونه روی باروری تأثیر بذاره؟
اگر BMI بالایی داشته باشید، ممکنه تخمک‌گذاری طبیعی شما دچار مشکل بشه و همین موضوع شانس بارداری رو کاهش بده. حتی زنانی که تخمک‌گذاری منظمی دارن، هر چه BMI بالاتر باشه، طول می‌کشه تا باردار بشن. تحقیقات نشون می‌ده که BMI بالا می‌تونه شانس موفقیت در لقاح آزمایشگاهی (IVF) رو هم کاهش بده.
BMI بالا در دوران بارداری چه خطراتی داره؟
داشتن BMI بالا در بارداری، خطر بروز مشکلات زیر رو افزایش می‌ده:
- سقط جنین، مرده‌زایی و سقط‌های مکرر
- دیابت بارداری
- پره‌اکلامپسی؛ مشکلی که با فشار خون بالا و آسیب به کبد و کلیه مشخص می‌شه
- مشکلات قلبی
- نیاز به سزارین و عوارض ناشی از جراحی مثل عفونت زخم
BMI بالا چه تاثیری روی کودک داره؟
چاقی مادر در دوران بارداری می‌تونه روی سلامت کودک هم اثر بذاره. تاثیرات BMI بالا روی کودک عبارتند از:
- نقائص هنگام تولد
- تولد نوزاد بزرگتر از حد متوسط (ماکروزومی جنین)
- احتمال ابتلا به آسم در دوران کودکی
- خطر چاقی دوران کودکی
سخن پایانی مشکلات بارداری زنان چاق
بارداری برای زنانی که اضافه وزن یا BMI بالایی دارند ممکنه کمی سخت باشه، اما با مراقبت درست، تغذیه سالم، ورزش مناسب و پیگیری مرتب با دکتر، می‌شه ریسک‌ها رو کم کرد و هم مادر هم بچه سلامت بمونن. برای اینکه مطمئن بشید همه چیز تحت کنترله، مشاوره گرفتن از مشاورای سایت دایه می‌تونه خیلی کمک‌کننده باشه و راهنمای خوبی براتون باشه تا بارداری سالم و راحت‌تری داشته باشید.
سوالات متداول مشکلات بارداری زنان چاق
اضافه وزن قبل از بارداری چقدر روی سلامت بارداری تاثیر می‌گذارد؟
BMI بالا قبل از بارداری روند بارداری را پیچیده‌تر میکنه و خطر ابتلا به دیابت بارداری، فشار خون بالا و نیاز به سزارین را افزایش میدهد.
چه مقدار افزایش وزن در بارداری طبیعی است؟
برای زنان با BMI طبیعی، افزایش وزن بین ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم در طول بارداری توصیه می‌شود. برای زنان چاق یا دارای BMI بالا، این میزان کمتر است و باید تحت نظر پزشک باشد.
آیا اضافه وزن در بارداری دوقلو طبیعی است؟
افزایش وزن در بارداری دوقلو بیشتر از بارداری تک‌قلوست و بین ۱۶ تا ۲۰ کیلوگرم توصیه می‌شود. افزایش وزن مناسب خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد کم‌وزن را کاهش میدهد.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
دیدگاه ها